“Gánh gánh… gồng gồng…” – Tác giả: Xuân Phượng
Cuốn sách đã được nhắc đến nhiều suốt 2 năm qua, được tái bản và cũng đã đoạt giải thưởng Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh 2020. “Gánh gánh… gồng gồng…” (Nhà xuất bản Văn hóa-Văn nghệ) của tác giả Xuân Phượng (sinh năm 1929) là một tác phẩm đã chạm đến trái tim người đọc với sự ấm áp, can trường của một người phụ nữ mà cuộc đời lấp lánh từng mảnh ký ức của lịch sử dân tộc.
“Dấu ấn nữ tính thể hiện trong đời sống chiến đấu hằng ngày, trong chăm sóc, nuôi dạy con từ việc học người dân bản địa trồng cấy, sản xuất thủ công đến việc mang kiến thức từ trường Pháp cuộc sinh nhai như làm bánh, dịch sách báo, phim ảnh…
Tính nữ dịu dàng, lãng mạn tràn trề trong trang viết về mối tình đầu, về đêm trăng đàn hát bên miếu hoang với người bạn gái. Tính nữ mạnh mẽ, thà chết chứ không chịu khuất phục trước sự trù dập của tay bác sĩ Trưởng trạm mất nhân cách.
Nhưng tiềm ẩn và mạnh mẽ nhất trong tính nữ của người con gái Nham Biều lại nằm ở sự chịu đựng, tha thứ “khép lại quá khứ mà không quên đi quá khứ” khi bị em chồng phân biệt đối xử giữa lúc bơ vơ. Và ngay cả khi đã yên ổn với vai trò Trưởng phòng khám Nhi tại Hà Nội, Xuân Phượng lại một lần nữa vào chiến trường với nhiệm vụ mới, nỗ lực mới để vượt qua chính mình: làm phóng viên chiến trường, đạo diễn phim tài liệu.
Có lẽ, không có nơi nào như chiến tranh vừa khốc liệt nhưng cũng vừa là thứ thuốc làm hiện hình phẩm cách con người, đặc biệt là người phụ nữ. Bởi lẽ, họ không chỉ chiến đấu, tồn tại cho bản thân, họ còn làm thiên chức người mẹ, người vợ với khả năng chịu đựng, vươn dậy phi thường.
Cuốn sách có những câu thủ thỉ của người Mẹ khiến ta có thể yên tâm mang theo suốt cuộc đời: “Năm tôi mười lăm tuổi, bà ngoại dặn: Con ơi, ở với người xấu rất dễ xử, khó nhất là đối xử sao cho đủ đầy với người tốt”. Và “Sống tử tế là cách sống khôn ngoan nhất”.
P/S: Nhiều bạn hỏi mình tìm cuốn sách này vì sách hết liên tục. Tình cờ phát hiện trên tiki của Nhà Sách Cá Chép hôm qua vẫn còn. Thế mà hôm nay đã hết sạch.
